Sevr Antlaşması ve Düzenli Ordunun Kurulması

SEVR ANLAŞMASI (10 Ağustos 1920)

 Birinci dünya savaşı sonunda galip devletler, Osmanlı devleti dışında diğer yenik devletlerle barış anlaşmaları imzalamışlardı. Osmanlı devletini ise sonraya bırakmış­lardı. Bunun nedeni ise Osmanlı topraklarının paylaşılma­sı konusunda kendi aralarında anlaşmaya varamamış ol­malarıdır.

İtilaf devletleri, 18–26 Nisan 1920’de İtalya’nın San Remo kentinde Osmanlı imparatorluğuna imzalatacakları anlaşma şartlarına son şeklini verdiler. Bu şartları duyur­mak üzere, Paris’te toplanacak olan Barış konferansına Osmanlı devletini de davet ettiler. Paris’e giden Türk heyetinin başkanı Tevfik Paşaya anlaşma şartlarının çok ağır olduğunu gördü ve bu durumu İstanbul’a bildirdi, İs­tanbul hükümeti barış şartlarının hafifletilmesi yolunda is­tekte bulunduysa da bu istek itilaf devletlerince dikkate alınmadı.

İngilizler Osmanlı imparatorluğunu barışa zorlamak için Mudanya ve Bandırma’ya asker çıkardılar. Yunanlılar da Edirne, Bursa ve Balıkesir’i işgal ettiler.

Bu gelişmeler üzerine, padişah başkanlığında toplanan saltanat şurasında barış şartları ele alındı. Anlaşma şartlarının değiştirilemeyeceği anlaşılınca an­laşmanın imzalanmasına karar verildi. Bunun üzerine Pa­ris’e giden Hadi Paşa, Rıza Tevfik ve Reşat Halis’ten oluşan Osmanlı heyeti 10 Ağustos 1920’de Paris ya­kınındaki Sevr kasabasında Sevr anlaşmasını imzaladı.

Sevr Anlaşmasının Önemli Maddeleri:

Boğazlar tüm devletlerin ticaret gemilerine açık ola­cak ve yönetimi ise Türklerin hiç etkisi bulunmayan Boğazlar Komisyonu tarafından yürütülecek.

Doğu Anadolu’da Kürdistan ve Ermenistan adında iki yeni devlet kurulacak.

İzmir dâhil Ege bölgesinin büyük bir bölümü ve Trak­ya, Yunanlılara verilecek.

Antalya ve Konya yöresi İtalyanlara verilecek.

Adana-Sivas, Malatya dolayları Fransızlara verilecek.

Osmanlı devletinin tüm gelirlerine el konulacak, kapi­tülasyonlar aynen devam edecek.

Arabistan ve Irak toprakları İngilizlere verilecek.

Osmanlı ordusu en fazla 50 bin asker bulundurabile­cek, ağır silahlar ve uçak bulunmayacak.

Anlaşma hükümlerine uyulmazsa İstanbul da işgal edilecek.

    Anlaşmanın Önemi

Bu anlaşma Türk vatanının parçalanmasını öngören belgedir.

Birinci Dünya savaşı sonunda imzalanan en son barış antlaşmasıdır.

Birinci Dünya savaşı sonunda imzalandığı halde uygulanmayan tek antlaşmadır.

Osmanlı tarihinde imzalandığı halde uygulanmayan ikinci antlaşmadır. Bu yönü ile Ayestefanos Antlaşmasına benzer.

İtilaf devletleri ile Osmanlı hükümeti arasında yapılan son anlaşmadır.

Anlaşma hiçbir zaman uygulanamamış, bundan dola­yı yürürlüğe girmeyen anlaşma olmuştur.

TBMM Sevr anlaşmasını kabul etmediği gibi bu an­laşmayı imzalayanları da vatan haini ilan etmiştir.

DÜZENLİ ORDUNUN KURULMASI

   Düzenli ordunun Kurulma Nedenleri:

Kuva-yı Milliye birliklerinin işgalleri önlemede yetersiz kalması.

Kuva-yı Milliye birliklerinin eğitim, disiplin, itaat ve düzen yönünden eksik olması.

 Kuva-yı Milliye birliklerinin kendi başlarına buyruk hareket etmeleri ve bir otorite altına girmek istememeleri.

Kuva-yı Milliyecilerin para, yiyecek gibi ihtiyaçlarını halktan zorla karşılamaları.

Kuva-yı Milliyecilerin hukuk devleti anlayışına uygun hareket etmemeleri.

22 Haziran 1920’de saldırıya geçen Yunan kuvvetlerinin durdurulamayarak geniş toprak parçalarının kaybedilmesi.

Türk yurdunun kısa zamanda işgalden kurtarılmak istenmesi.

İşte bütün bu nedenlerden dolayı düzenli ordunun kurul­masına ihtiyaç duyuldu.

8 Kasım 1920’de İsmet İnönü’nün Batı Cephesi komutanlığına atanmasıyla düzenli ordu kurulması çalışmaları başlandı. Düzenli ordu kurulunca Çerkez Ethem ve Demirci Meh­met Efe bu orduya katılmayarak isyan ettiler.